Mãn Kinh Là Gì? Ảnh Hưởng Của Mãn Kinh Đối Với Phụ Nữ

Mãn kinh ở phụ nữ là một quá trình tự nhiên mà gần như người phụ nữ nào cũng phải trải qua. Để duy trì tốt chất lượng cuộc sống, việc tìm hiểu mãn kinh là gì, cơ chế, hậu quả và cách đối phó với mãn kinh là rất cần thiết. 

Mãn kinh là gì

Mãn kinh ở phụ nữ là một quá trình tự nhiên, được định nghĩa là tình trạng không còn kinh nguyệt trong 12 tháng. Tiền mãn kinh (giai đoạn trước mãn kinh) và hậu mãn kinh (giai đoạn sau mãn kinh) dẫn đến những thay đổi đáng kể trong cân bằng nội tiết tố ở cơ thể phụ nữ, cụ thể là giảm nồng độ estrogen và progesterone. Estrogen giúp điều hòa hoạt động của nhiều cơ quan và hệ thống, bao gồm não, cơ quan sinh dục, xương, cơ, mạch máu và da. Suy giảm nồng độ estrogen ở phụ nữ có tác động rất lớn đến cơ thể và thường đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng như bốc hỏa hoặc đau khớp, có thể kéo dài đến 12 năm.

Progesterone là nội tiết tố chịu trách nhiệm giúp tử cung chuẩn bị cho quá trình mang thai và được sản xuất vào nửa sau của chu kỳ kinh nguyệt sau khi rụng trứng. Thời kỳ mãn kinh cũng đánh dấu bằng việc kết thúc độ tuổi sinh đẻ, có thể gây ảnh hưởng đến tâm lý phụ nữ và gia đình.

Mặc dù thời kỳ mãn kinh là giai đoạn tự nhiên và không thể tránh khỏi, việc tìm hiểu cơ chế, hậu quả tiềm ẩn cũng như cách đối phó với cột mốc đặc biệt này trong cuộc đời người phụ nữ là điều vô cùng quan trọng để duy trì tốt chất lượng cuộc sống. Trao đổi với bác sĩ và các thành viên trong gia đình là một bước quan trọng trong việc quản lý thời kỳ mãn kinh.

Mãn kinh sớm

Thời kỳ mãn kinh thường xảy ra vào khoảng độ tuổi 50 tuổi, thông thường là 45 – 55 tuổi. Khoảng 1% phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh trước 40 tuổi, đây được gọi là mãn kinh sớm. Phụ nữ mãn kinh sớm có thể mắc các bệnh về thần kinh, rối loạn chức năng tâm lý, rối loạn tâm trạng, loãng xương, thiếu máu cơ tim và vô sinh. Nguyên nhân dẫn đến mãn kinh sớm không phải lúc nào cũng rõ ràng, nhưng các bệnh tự miễn, quai bị, hút thuốc, xạ trị và hóa trị, phẫu thuật buồng trứng hoặc liệu pháp nội tiết giải phóng gonadotropin kéo dài đôi khi có thể là nguyên nhân tiềm ẩn.

Nếu bị mãn kinh sớm, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay để xác định nguyên nhân và lên phương án điều trị. Phụ nữ mãn kinh sớm có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và loãng xương. Nếu bạn thường xuyên gặp các triệu chứng mãn kinh, hãy liên hệ với chuyên gia y tế và yêu cầu hỗ trợ.   

Ảnh hưởng của mãn kinh đối với sức khỏe phụ nữ

Loãng xương

Ngoài các triệu chứng thường gặp, mãn kinh có thể khiến phụ nữ phải đối mặt những vấn đề sức khỏe nguy hiểm. Mất cân bằng nội tiết tố sinh dục trong cơ thể ngăn buồng trứng sản xuất ra estrogen và ngăn phóng thích trứng (rụng trứng) mỗi tháng.

Các vấn đề không được giải quyết có thể dẫn đến nhiều hậu quả như:

Phụ nữ ở thời kỳ hậu mãn kinh dễ bị loãng xương nguyên phát vì loãng xương có liên quan mật thiết đến thiếu hụt estrogen. Trong giai đoạn tiền mãn kinh, sự sụt giảm estrogen khiến mật độ xương tiêu hủy cao hơn mật độ xương hình thành, từ đó có thể dẫn đến loãng xương. Tỷ lệ loãng xương ở phụ nữ hậu mãn kinh có thể lên tới 10%, hay nói cách khác, cứ 10 phụ nữ ở giai đoạn hậu mãn kinh thì có tới 1 người có thể bị loãng xương. Loãng xương khiến xương yếu đi, do đó có nguy cơ gãy xương cao hơn. Bệnh ảnh hưởng chủ yếu đến cổ tay, hông và cột sống.

Bệnh tim mạch

Ở phụ nữ mãn kinh, huyết áp bắt đầu tăng. Nồng độ cholesterol LDL (cholesterol “xấu”) có xu hướng tăng, trong khi HDL (cholesterol “tốt”) giảm hoặc giữ nguyên. Triglyceride, một số loại chất béo trong máu, cũng tăng lên. Tất cả những yếu tố này có thể dẫn đến các biến cố tim mạch.

Bệnh Alzheimer

Ở phụ nữ, estrogen chịu trách nhiệm cho chức năng não bộ; do đó, estrogen giảm có thể làm thay đổi hoạt động của não bộ. Phụ nữ dễ mắc bệnh Alzheimer hơn (khoảng 2/3 số bệnh nhân Alzheimer là phụ nữ), và một số nhà nghiên cứu đã cho thấy nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu tình trạng mãn kinh không được giải quyết.

Các vấn đề về nhận thức và tâm lý

Dù mãn kinh không liên quan trực tiếp đến bệnh tâm thần nhưng giai đoạn này có thể gây căng thẳng tâm lý cho phụ nữ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong giai đoạn chuyển tiếp tiền mãn kinh và mãn kinh, phụ nữ có thể bị lo lắng và trầm cảm nhẹ do thay đổi nội tiết tố, nhưng những thay đổi này sẽ không dẫn đến trầm cảm nặng.

Do phụ nữ phải đối mặt với nhiều trách nhiệm khi thời kỳ mãn kinh diễn ra, nên các triệu chứng kèm theo như bốc hỏa hoặc đổ mồ hôi ban đêm gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực. Là phụ nữ, bạn có thể nhận thấy rằng các triệu chứng (đặc biệt là những triệu chứng có mức độ nghiêm trọng, như bốc hỏa) sẽ cản trở bạn hoàn thành tốt công việc ở cơ quan hoặc khi ở nhà với con cái.

Mãn kinh diễn ra ở độ tuổi quan trọng trong cuộc đời của người phụ nữ, đó là khi:

• Sự nghiệp của bạn đang ở đỉnh cao
• Con cái  đến tuổi trưởng thành
• Bạn có thể đang chăm sóc cha, mẹ lớn tuổi

Tất cả những trải nghiệm này tạo thêm căng thẳng cho phụ nữ và làm các triệu chứng lo âu  trở nên trầm trọng hơn.

Điều này có thể dẫn đến tâm lý tự ti, từ đó gây ra các dấu hiệu trầm cảm. Hơn nữa, nhiều phụ nữ ở thời kỳ tiền mãn kinh lo lắng rằng họ sẽ gặp bất ổn về tinh thần, các dấu hiệu lão hóa xuất hiện đột ngột và suy giảm ham muốn tình dục. Phụ nữ bị bốc hỏa cũng có thể bị mất ngủ và đổ mồ hôi ban đêm, từ đó làm tăng nặng các triệu chứng nhận thức và khiến tâm trạng của họ tồi tệ hơn.

Với những nguy cơ ở độ tuổi mãn kinh, phụ nữ nên trao đổi về tình trạng của mình với gia đình, chuyên gia y tế, người quản lý để được giúp đỡ. Chia sẻ là bước đầu tiên để khắc phục những hậu quả về thể chất và tâm lý của thời kỳ mãn kinh.

Hiểu rõ, giải thích được những gì đang xảy ra và được điều trị thích hợp là điều quan trọng để tránh sự lo âu, căng thẳng hoặc thậm chí trầm cảm có thể xảy ra trong thời kỳ mãn kinh.

Hãy trao đổi với bác sĩ về những vấn đề tâm lý mà bạn có thể gặp phải trong giai đoạn này. Bác sĩ sẽ giúp bạn lên phương án đối phó với các triệu chứng.

Thay đổi về da

Estrogen có vai trò rất quan trọng giúp giữ cho làn da khỏe mạnh. Khi nồng độ estrogen giảm theo thời kỳ mãn kinh, nhiều thay đổi về da xảy ra như da khô, teo cơ, nếp nhăn và vết thương lâu lành. Nồng độ estrogen thấp còn khiến da bị lão hóa.

Sức khỏe tình dục

Mặc dù khô âm đạo và đau rát khi quan hệ có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng tình trạng này xảy ra nhiều hơn ở phụ nữ đang trong thời kỳ mãn kinh. Khi nồng độ estrogen trong cơ thể phụ nữ suy giảm, các mô ở âm đạo trở nên khô hơn, dẫn đến âm đạo bị khô và đau rát khi quan hệ.  

Hy vọng với những thông tin trên của a:care Việt Nam, bạn đã hiểu hơn về mãn kinh và các hậu quả của mãn kinhĐể khắc phục tất cả những hậu quả tiềm ẩn, bạn nên trao đổi với bác sĩ về tình trạng mãn kinh và lên phương án điều trị. Các giải pháp sẽ giúp bạn vượt qua giai đoạn này và có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.

Tài liệu tham khảo

1. Harlow SD, Paramsothy P. Menstruation and the menopausal transition. Obstet Gynecol Clin North Am. 2011;38(3):595-607

2. U.S. Department of Health & Human Services, Menopause, Accessed October 18, 2020 https://www.womenshealth.gov/menopause/menopause-basics#1

3. Sacks D., Freeborn D., Cunningham L., Low Estrogen Levels in Menopause, University of Rochester Medical School, Accessed October 18, 2020, https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?ContentTypeID=85&ContentID=P00559

4. Haldeman-Englert C., Foley M., Turley R., Progesterone, University of Rochester Medical School, October 18, 2020, https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?ContentTypeID=167&ContentID=progesterone

5. Ji MX, Yu Q. Primary osteoporosis in postmenopausal women. Chronic Dis Transl Med. 2015;1(1):9-13.

6. American Heart Association, Menopause and Heart Disease, Accessed October 18, 2020, https://www.heart.org/en/health-topics/consumer-healthcare/what-is-cardiovascular-disease/menopause-and-heart-disease

7. Carrillo M., Alzheimer’s Association, Why Does Alzheimer’s Disease Affect More Women Than Men? New Alzheimer’s Association Grant Will Help Researchers Explore That Question, https://www.alz.org/blog/alz/february_2016/why_does_alzheimer_s_disease_affect_more_women_tha, February 11, 2016, Accessed October 18, 2020,

8. Ratnakumar A, Zimmerman S, Jordan B, Mar J. Estrogen activates Alzheimer’s disease genes. Alzheimers Dement (N Y). 2019;5:906-917.

9. Rzepecki AK, Murase JE, Juran R, Fabi SG, McLellan BN. Estrogen-deficient skin: The role of topical therapy. Int J Womens Dermatol. 2019 Mar 15;5(2):85-90.

10. Johnson A, Roberts L, Elkins G. Complementary and alternative medicine for menopause. J Evid Based Integr Med. 2019;24.Okeke T, Anyaehie U, Ezenyeaku C. Premature menopause. Ann Med Health Sci Res. 2013;3(1):90-95.

11. NHS. Menopause – Symptoms. https://www.nhs.uk/conditions/menopause/symptoms/#:~:text=Symptoms%20usually%20start%20a%20few,for%20up%20to%2012%20years, Accessed October 18, 2020

12. Harvard Health Publishing, Don’t ignore vaginal dryness and pain, https://www.health.harvard.edu/womens-health/dont-ignore-vaginal-dryness-and-pain, March 2019, October 18, 2020

13. Tian L, Yang R, Wei L, et al. Prevalence of osteoporosis and related lifestyle and metabolic factors of postmenopausal women and elderly men: A cross-sectional study in Gansu province, Northwestern of China. Medicine (Baltimore). 2017;96(43):e8294.

14. NHS, Overview-Osteoporosis, https://www.nhs.uk/conditions/osteoporosis/, Published June 2019, October 18, 2020