Phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh lý võng mạc đái tháo đường. Giữ trọn ánh nhìn – Vẹn tròn khoảnh khắc

Bệnh lý võng mạc đái tháo đường (Diabetic Retinopathy – DR) là một biến chứng của bệnh đái tháo đường làm tổn thương các mạch máu của võng mạc. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu làm giảm thị lực và mù lòa trên toàn thế giới. Bệnh có diễn tiến âm thầm, ít triệu chứng cảnh báo ở giai đoạn đầu nên dễ bị bỏ sót. Đến khi phát hiện thì bệnh có khả năng đã gây tổn thương không thể hồi phục, ngay cả khi được điều trị.

Xem lại tọa đàm tư vấn “Phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh lý võng mạc đái tháo đường – Giữ trọn ánh nhìn – Vẹn tròn khoảnh khắc” ngay.

https://www.facebook.com/100070605220520/videos/948603489546979

Trong chương trình tọa đàm tư vấn “Phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh lý võng mạc đái tháo đường – Giữ trọn ánh nhìn – Vẹn tròn khoảnh khắc” được phát sóng trực tiếp tại fanpage Dân Trí và YouMed ngày 14/07/2023, TS.BS. Trần Quang Nam – Trưởng khoa Nội tiết và BSCKII. Nguyễn Thành Luân – Khoa Mắt đến từ Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM đã chia sẻ nhiều kiến thức hữu ích về bệnh lý võng mạc đái tháo đường, cũng như những biện pháp hạn chế và phòng ngừa bệnh tiến triển, giữ gìn thị lực cho người bệnh.

Võng mạc đái tháo đường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây giảm thị lực và mù lòa trên thế giới

Theo TS. BS. Trần Quang Nam, biến chứng võng mạc đái tháo đường thường không gây các triệu chứng khó chịu ở giai đoạn sớm, nên rất dễ bị bỏ qua. Có nhiều trường hợp khi phát hiện bệnh thì đã tiến triển nặng và gây khó khăn cho việc điều trị. Võng mạc đái tháo đường là một bệnh lý thường gặp, nhưng do bệnh có diễn tiến âm thầm nên không nhiều bệnh nhân đái tháo đường chủ động đi thăm khám, kiểm tra mắt.

Biến chứng võng mạc đái tháo đường có thể được chia thành hai giai đoạn chính là giai đoạn chưa tăng sinh và tăng sinh. Ở giai đoạn chưa tăng sinh, người bệnh thường không xuất hiện triệu chứng ở mắt. Trong khi đó, bệnh có thể âm thầm gây tổn thương các mạch máu tại vùng võng mạc. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh sẽ tiến triển nặng gây suy giảm thị lực và thậm chí là mù lòa. Theo nghiên cứu, võng mạc đái tháo đường xảy ra hầu hết ở các trường hợp đái tháo đường sau 10-15 năm. Vì vậy, việc thăm khám mắt định kỳ ngay từ thời điểm được chẩn đoán mắc đái tháo đường là vô cùng quan trọng để phòng ngừa các nguy cơ – BS. Luân nhấn mạnh mức độ nguy hiểm của võng mạc đái tháo đường.

Tầm quan trọng của việc phát hiện sớm bệnh lý võng mạc đái tháo đường

Bệnh lý võng mạc đái tháo đường thường không có triệu chứng ở giai đoạn sớm. Các tổn thương tại võng mạc hay các mạch máu nhỏ không thể được phát hiện qua quan sát thông thường. Vì thế, thăm khám, kiểm tra mắt bằng các máy móc chuyên dụng mới có thể giúp phát hiện sớm bệnh lý này. Dù vậy, nếu người bệnh đến khám mắt ở giai đoạn muộn sẽ gây nhiều khó khăn trong việc quan sát và chẩn đoán – BS. Luân chia sẻ.

Thêm vào đó, BS. Nam cũng lưu ý, việc phát hiện và điều trị bệnh võng mạc đái tháo đường sớm sẽ giúp tiết kiệm chi phí điều trị cho người bệnh. Theo một nghiên cứu tại Việt Nam thống kê tất cả các trường hợp đái tháo đường được theo dõi, chi phí điều trị đái tháo đường đối với việc kiểm soát đường huyết chỉ chiếm khoảng 30%. Tuy nhiên, chi phí để kiểm soát các biến chứng do đái tháo đường lại chiếm đến 70%. Vì vậy, người bệnh sẽ phải chịu gánh nặng kinh tế rất lớn nếu phát hiện và điều trị bệnh muộn.

Đồng quan điểm với BS. Nam, BS. Luân cho biết thêm, việc điều trị võng mạc đái tháo đường ở giai đoạn tăng sinh rất phức tạp. Lúc này, điều trị sẽ cần sự can thiệp của bác sĩ chuyên khoa Mắt với các phương pháp điều trị tại mắt bao gồm: tiêm nội nhãn cầu, laser quang đông võng mạc, hay phẫu thuật cắt dịch kính. Tuy nhiên, các phương pháp này đều có thể gây ra các nguy cơ như xuất huyết tái phát, gây nhiễm trùng mắt, gây áp lực về kinh tế cho người bệnh nếu việc điều trị diễn ra trong thời gian dài…

Có thể thấy, biến chứng võng mạc do đái tháo đường nếu không được điều trị kịp thời sẽ tiến triển và gây ảnh hưởng không nhỏ đời sống sinh hoạt, công việc hằng ngày và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bên cạnh đó, khi bệnh đến giai đoạn nặng sẽ gây nhiều khó khăn trong việc điều trị, thậm chí là không thể hồi phục.

Qua phần trao đổi về những gánh nặng của võng mạc đái tháo đường, cả hai chuyên gia đều đưa ra lời khuyên cho người có đái tháo đường nên chủ động thăm khám mắt sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời biến chứng võng mạc.

Chẩn đoán sớm và điều trị đúng lúc có thể phòng ngừa đến 98% nguy cơ mất thị lực do võng mạc đái tháo đường

BS. Nam và BS. Luân đều cùng đưa ra thông điệp cần chủ động thăm khám mắt định kỳ khi được chẩn đoán đái tháo đường. Người mắc đái tháo đường típ 2 cần đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt ngay khi có chẩn đoán bệnh đái tháo đường. Người đái tháo đường típ 1 khi đã mắc bệnh từ 5 năm cần được khám mắt ngay. Người bệnh đái tháo đường khi mang thai cần khám mắt trước hoặc trong ba tháng đầu thai kỳ, sau đó được theo dõi mỗi ba tháng, và trong 1 năm sau sinh tùy theo mức độ bệnh lý võng mạc.

Đối với những bệnh nhân được chẩn đoán có biến chứng võng mạc, tùy vào từng trường hợp và giai đoạn bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Việc điều trị cũng được phối hợp chặt chẽ giữa hai bác sĩ chuyên khoa Nội tiết và bác sĩ chuyên khoa Mắt để ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh.

Điều quan trọng nhất trong việc điều trị là người bệnh cần kiểm soát tốt đường huyết theo các hướng dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống, sinh hoạt và sử dụng thuốc. Bên cạnh đó, việc kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tăng lipid máu và hút thuốc lá sẽ góp phần hạn chế sự tiến triển của bệnh. BS. Nam nhấn mạnh, ngoài việc quản lý đường huyết và các yếu tố nguy cơ, người bệnh cần tuân thủ lịch khám mắt định kỳ để được theo dõi và phát hiện sớm các bất thường. Đây sẽ là dữ liệu giúp các bác sĩ đánh giá tình trạng hiện tại của bệnh nhân và có những điều chỉnh phù hợp trong phác đồ điều trị. 

Sự tuân thủ các hướng dẫn điều trị kịp thời và khám mắt định kỳ sẽ giúp người bệnh ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Trong suốt quá trình diễn ra tọa đàm, TS. BS Trần Quang Nam và BSCKII. Nguyễn Thành Luân đã giải đáp trực tiếp rất nhiều các câu hỏi liên quan đến việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh lý võng mạc đái tháo đường. Từ đó, đem đến nhiều thông tin và lời khuyên hữu ích cho người bệnh trong việc bảo vệ và giữ gìn thị lực của chính mình.