Tiêm phòng cúm cho mẹ bầu: lá chắn bảo vệ trong mùa dịch H3N2 (Phần 2)
Chuyên gia viết bài: TS.BS. Đào Thị Hoa
Trưởng khoa Khám bệnh – Bệnh viện Phụ sản Trung ương
Ngày cập nhật: 29/12/2025
Mục lục
1. Các loại vắc-xin cúm hiện nay và khả năng sử dụng trong thai kỳ
Hiện nay, vắc-xin cúm được phân thành hai nhóm chính dựa trên bản chất sinh học: vắc-xin cúm bất hoạt (dạng tiêm) và vắc-xin cúm sống giảm độc lực (dạng xịt mũi). Các vắc-xin cúm bất hoạt hiện nay có thể bao gồm nhiều thành phần kháng nguyên khác nhau nhằm đáp ứng sự thay đổi của vi rút cúm theo từng mùa, bao gồm cả chủng cúm A/H3N2.
Theo các khuyến cáo hiện hành của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC/ACIP), Hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG) và Hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), chỉ vắc-xin cúm bất hoạt được khuyến cáo sử dụng cho phụ nữ mang thai, và có thể tiêm ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ và nhấn mạnh việc tiêm phòng đầy đủ và kịp thời bằng vắc-xin cúm bất hoạt đã được cấp phép và vắc-xin cúm sống giảm độc lực không được sử dụng cho phụ nữ mang thai do chứa vi rút sống.
2. Vắc-xin cúm bất hoạt có an toàn cho thai kỳ không?
Việc hiểu rõ ưu – nhược điểm của từng nhóm vắc-xin giúp bác sĩ và người bệnh có cơ sở để trao đổi và lựa chọn phù hợp. Vắc-xin cúm bất hoạt đã được sử dụng nhiều năm trong thực hành lâm sàng và có hệ thống dữ liệu an toàn phong phú trên phụ nữ mang thai. Các phân tích tổng quan hệ thống và phân tích gộp cho thấy vắc-xin cúm bất hoạt không làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non hay dị tật bẩm sinh, bất kể thời điểm tiêm trong thai kỳ. Các phản ứng sau tiêm, nếu có, thường nhẹ và thoáng qua, chủ yếu là đau tại chỗ tiêm, mệt nhẹ hoặc sốt nhẹ, và thường tự hết sau 1–2 ngày.
3. Lợi ích của tiêm vắc-xin cúm cho trẻ sơ sinh
Sau khi tiêm Vắc-xin cúm bất hoạt, cơ thể người mẹ sẽ tạo ra các kháng thể đặc hiệu chống lại vi rút cúm. Các kháng thể này có thể qua nhau thai và được truyền sang thai nhi trong quá trình mang thai, đồng thời tiếp tục được truyền qua sữa mẹ sau sinh. Nhờ đó, trẻ sơ sinh – đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi, nhóm chưa đủ điều kiện tiêm vắc-xin cúm – vẫn có thể được bảo vệ thụ động trước nguy cơ mắc cúm trong những tháng đầu đời.
4. Thời điểm tiêm Vắc-xin cúm tại Việt Nam
Tại Việt Nam, do đặc điểm khí hậu nhiệt đới, vi rút cúm có thể lưu hành quanh năm và không có mùa cúm rõ rệt do đó, phụ nữ mang thai không cần chờ “đúng mùa cúm” mới tiêm vắc-xin. Các nghiên cứu dịch tễ học tại khu vực châu Á cho thấy việc chờ đợi “đúng mùa cúm” để tiêm vắc-xin là không cần thiết. Do đó, bất kỳ thời điểm nào trong năm, khi có vắc-xin cúm bất hoạt sẵn và phụ nữ mang thai chưa được tiêm trong năm đó, đều là thời điểm phù hợp để tiêm phòng.
Như vậy, trong bối cảnh dịch cúm A/H3N2 đang gia tăng, tiêm vắc-xin cúm bất hoạt là một trong những biện pháp phòng ngừa quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi. Việc lựa chọn loại vắc-xin cụ thể nên dựa trên tính sẵn có, tiền sử sức khỏe của thai phụ và sự tư vấn cá thể hóa của bác sĩ.
Bài viết được biên soạn trên cơ sở các bằng chứng khoa học và khuyến cáo của các tổ chức chuyên môn. Nội dung mang tính chất giáo dục y khoa, không thay thế cho tư vấn, chẩn đoán hoặc chỉ định điều trị cá thể hóa từ bác sĩ điều trị.
Xem thêm:
- Câu hỏi thường gặp về tiêm phòng cúm cho mẹ bầu (Phần 2)
- Tiêm phòng cúm cho mẹ bầu: Lời khuyên từ chuyên gia (Phần 1)
- Dịch cúm A/H3N2 đang lây lan nhanh: Mẹ bầu cần làm gì để bảo vệ thai kỳ? (Phần 1)
