Tiêm phòng cúm cho người cao tuổi có bệnh tim mạch (Phần 1) – Lợi ích & lựa chọn vaccine

Người cao tuổi có bệnh tim mạch cần đặc biệt cẩn thận với cúm vì tăng nguy cơ gặp biến chứng nghiêm trọng. Nhiễm cúm có thể làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim lên gấp 3 đến 6 lần và đột quỵ lên gấp 2 đến 3 lần, đặc biệt trong hai tuần đầu sau khi nhiễm. Mức nguy hiểm này còn kéo dài đến vài tháng sau đó, vì vậy đừng xem thường cúm, nhất là khi bạn hay người thân cao tuổi có bệnh tim mạch.

1. Tiêm phòng cúm mang lại lợi ích gì ở người cao tuổi có bệnh tim mạch?

Tôi luôn khuyên bệnh nhân của mình nên tiêm phòng cúm hằng năm. Đây không chỉ là cách phòng tránh cúm, mà còn giúp bảo vệ tim mạch và giảm nguy cơ nhập viện do cúm.

Với người cao tuổi có bệnh tim thiếu máu cục bộ, nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong trong mùa cúm ở người đã tiêm phòng thấp hơn 58% so với nhóm không tiêm phòng. Lợi ích bảo vệ còn kéo dài trong thời gian ngoài mùa cúm. Với người cao tuổi đã mắc bệnh tim mạch, theo nghiên cứu, người đã tiêm phòng có tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân thấp hơn 25% so với nhóm người không tiêm phòng cúm.

2. Tôi có thể tiêm vaccine cúm loại nào?

Hiện nay tại Việt Nam, chúng ta đang sử dụng hai loại vaccine cúm là vaccine tiểu đơn vị (virus được bất hoạt, phân cắt và tinh chế để chọn lọc các thành phần cần thiết tạo ra miễn dịch) và vaccine phân mảnh (virus được bất hoạt, phân cắt, chứa hàm lượng cao các thành phần cần thiết). Cả hai đều thuộc loại vaccine liều chuẩn, có hiệu quả cao – được dùng phổ biến cho hầu hết mọi lứa tuổi, kể cả người cao tuổi. Trong đó vaccine tiểu đơn vị có hồ sơ an toàn tốt hơn với khoảng 1% trường hợp có tác dụng phụ liên quan tới vaccine.

Ngoài ra, trên thế giới hiện đang sử dụng một số loại vaccine cúm liều cao cho người từ 65 tuổi trở lên, với hàm lượng kháng nguyên cao gấp 4 lần so với liều chuẩn. Mục tiêu là tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh hơn. Vaccine liều cao có thể gây ra các phản ứng phụ tại chỗ nhiều hơn, như đau, đỏ hay sưng vùng tiêm. Một số người cũng có thể thấy mệt mỏi, sốt nhẹ hoặc đau nhức sau tiêm. Những phản ứng này thường không nghiêm trọng và sẽ tự khỏi, nhưng lại là điều cần lưu ý khi lựa chọn loại vaccine phù hợp cho người cao tuổi, vì có thể gây khó chịu, lo lắng, làm giảm ý định tiêm vaccine nhắc lại trong những năm sau.

Hiện nay, vaccine cúm liều chuẩn vẫn là lựa chọn hiệu quả với độ an toàn cao để bảo vệ người lớn tuổi khỏi các biến chứng nặng nề do cúm gây ra.

Xem thêm:

• Vì sao người cao tuổi, người có bệnh nền nên tiêm vắc xin cúm định kỳ hằng năm?
• Tiêm phòng cúm cho người cao tuổi có bệnh tim mạch (Phần 2) – Câu hỏi thường gặp
• Tiêm phòng cúm cho người cao tuổi có bệnh tim mạch (Phần 3) – Thực hành tại Việt Nam

Tài liệu tham khảo:

1. National Foundation for Infectious Diseases. Flu and Older Adults. Accessed July 29, 2025. https://www.nfid.org/infectious-diseases/flu-and-older-adults/

2. Centers for Disease Control and Prevention. Flu and People with Heart Disease or History of Stroke. Accessed July 29, 2025. https://www.cdc.gov/flu/highrisk/heartdisease.html

3. Liu WH, Huang CT, Wang JH, et al. Effects of annual influenza vaccination on mortality and hospitalization in elderly patients with ischemic heart disease: a nationwide population-based study. Prev Med. 2012;55(1):75-81. doi:10.1016/j.ypmed.2012.03.008

4. Modin D, Jørgensen ME, Gislason G, et al. Influenza vaccine in heart failure. J Am Heart Assoc. 2020;9(8):e019636. doi:10.1161/JAHA.120.019636

5. Grohskopf LA, Blanton LH, Ferdinands JM, et al. Prevention and control of seasonal influenza with vaccines: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices—United States, 2022–23 influenza season. MMWR Recomm Rep. 2022;71(1):1-28. doi:10.15585/mmwr.rr7101a1

6. Izurieta HS, Thadani N, Shay DK, et al. Comparison of side effects of the 2015–2016 high-dose and standard-dose influenza vaccines. Vaccine. 2017;35(4):620-624. doi:10.1016/j.vaccine.2016.11.015

7. Izurieta HS, Chillarige Y, Kelman J, et al. Safety of adjuvanted and high-dose influenza vaccines in individuals aged ≥65 years: a cohort study of Medicare beneficiaries. JAMA Netw Open. 2020;3(4):e204673. doi:10.1001/jamanetworkopen.2020.4673

8. Couch RB, Winokur P, Brady R, et al. Safety and immunogenicity of a high dosage trivalent influenza vaccine among elderly subjects. Vaccine. 2007;25(44):7656-7663. doi:10.1016/j.vaccine.2007.08.042

9. van Essen GA, Kuyvenhoven MM, de Melker RA. Why do healthy elderly people fail to comply with influenza vaccination? Age Ageing. 1997;26(4):275-279. doi:10.1093/ageing/26.4.275

10. Che X, Liu Y, Gu W, et al. Analysis on the intention and influencing factors of free influenza vaccination among the elderly people aged 70 and above in Hangzhou in 2022. Front Public Health. 2023;10:1052500. doi:10.3389/fpubh.2022.1052500

11. van de Witte S, Nauta J, Montomoli E, Weckx J. A phase III randomised trial of the immunogenicity and safety of quadrivalent versus trivalent inactivated subunit influenza vaccine in adult and elderly subjects, assessing both anti-haemagglutinin and virus neutralisation antibody responses. Vaccine. 2018;36(40):6030-6038. doi:10.1016/j.vaccine.2018.04.043