Thuốc kháng tiết nước, điện giải điều trị tiêu chảy như thế nào?

1. Thuốc kháng tiết dịch và điện giải là gì?

Bạn đã bao giờ tự hỏi vì sao khi bị tiêu chảy, bạn lại đi ngoài nhiều và phân lỏng như vậy chưa? Đó là do ruột của chúng ta đang tăng cường tiết dịch và điện giải ra ngoài, làm cơ thể mất nước, mất chất điện giải, và chúng ta cảm thấy mệt mỏi, khó chịu.

Thuốc kháng tiết dịch và điện giải chính là giải pháp cho vấn đề này. Tôi và các đồng nghiệp coi phương pháp này là cách tiếp cận thông minh, vì không làm ngừng hoạt động của ruột như một số loại thuốc khác. Thay vào đó, thuốc tập trung vào nhiệm vụ chính, đó là giảm lượng dịch và điện giải tiết vào lòng ruột.

Sau khi sử dụng thuốc kháng tiết, bạn có thể nhận thấy:

• Giảm nhanh số lần đi ngoài và lượng phân: giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn, giảm bớt sự bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày.
• Rút ngắn thời gian bệnh: Thay vì phải chịu đựng tiêu chảy kéo dài, quá trình hồi phục sẽ diễn ra nhanh hơn.
• Hạn chế nguy cơ mất nước và điện giải: Đây là ưu điểm quan trọng vì mất nước là biến chứng nguy hiểm nhất của tiêu chảy. 

Chúng tôi thường khuyên bệnh nhân sử dụng thuốc kháng tiết như racecadotril hoặc bismuth subsalicylate, kết hợp với việc uống dung dịch bù nước điện giải. Sự kết hợp này mang lại hiệu quả điều trị tốt, vừa giúp giảm triệu chứng, vừa bù đắp lại những gì cơ thể đã mất.

2. Cơ chế hoạt động của thuốc kháng tiết nước điện giải

Bạn có biết vì sao khi bị tiêu chảy, phân của chúng ta lại lỏng và nhiều nước không? Đó là bởi ruột của bạn đang tiết ra một lượng lớn dịch và các chất điện giải như natri, clo vào lòng ruột, gây nên tình trạng mất nước.

Một trong những thuốc kháng tiết dịch và điện giải điển hình là racecadotril. Thuốc này hoạt động bằng cách ức chế một loại enzyme đặc biệt trong ruột, từ đó làm tăng nồng độ của chất tự nhiên trong cơ thể có tên là enkephalin. Enkephalin sẽ giúp “khóa” các kênh ion, ngăn không cho nước và chất điện giải bị tiết ra ngoài. Kết quả là phân sẽ đặc hơn và số lần đi ngoài cũng giảm xuống, mà không gây ra tác dụng phụ là táo bón hay chướng bụng.

Một số thuốc khác như bismuth subsalicylate cũng giúp giảm tiết dịch bằng cách làm dịu các phản ứng viêm và ức chế tiết dịch ruột.

3. Các loại thuốc kháng tiết thường dùng

Có hai loại thuốc kháng tiết dịch và điện giải phổ biến hiện nay.

Racecadotril thường được dùng để điều trị tiêu chảy cấp ở người lớn với liều 100 mg, khởi đầu bằng 1 viên, sau đó uống 3 lần/ngày trước mỗi bữa ăn chính, duy trì cho đến khi phân trở lại bình thường, nhưng không dùng quá 7 ngày nếu không có chỉ định của bác sĩ. Thuốc có độ an toàn cao, khởi phát tác động sau khoảng 30 phút sử dụng, giúp giảm nhanh số lần đi ngoài và lượng phân, mang lại cảm giác dễ chịu cho người bệnh. Nếu có nhiễm trùng ruột cần điều trị nguyên nhân và có thể phối hợp racecadotril.

Bismuth subsalicylate có thể được dùng dưới dạng dung dịch hoặc viên nén, mỗi 30–60 phút, tối đa 8 liều trong 24 giờ và không dùng quá hai ngày. Thuốc có thể làm lưỡi và phân chuyển sang màu đen, có cảm giác có vị kim loại trong miệng, đây là phản ứng bình thường và không nguy hiểm. Tuy nhiên, người có tiền sử dị ứng với aspirin hoặc đang dùng thuốc chống đông máu cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Lời khuyên:

Điều quan trọng mà tôi luôn nhắc nhở người bệnh là việc bù nước điện giải phải được ưu tiên hàng đầu. Thuốc kháng tiết là công cụ hỗ trợ để giảm triệu chứng, còn bù nước là “chìa khóa” để cơ thể bạn nhanh chóng hồi phục.

Và một lưu ý cuối cùng, tuyệt đối không tự ý dùng các loại thuốc kháng tiết nếu bạn có các dấu hiệu như tiêu chảy ra máu, sốt cao, hoặc có nghi ngờ bị viêm nhiễm nặng. Khi đó, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Xem thêm:

• Cách giảm nhanh tình trạng tiêu chảy ở người lớn
• Tiêu chảy cấp ở người lớn và những vấn đề liên quan
• Điều trị tiêu chảy cấp ở người lớn như thế nào?

Tài liệu tham khảo:

1. ACG Clinical Guideline: Diagnosis, Treatment, and Prevention of Acute Diarrheal Infections in Adults. Riddle MS, DuPont HL, Connor BA. The American Journal of Gastroenterology. 2016;111(5):602-22. doi:10.1038/ajg.2016.126.

2. Antisecretory Drugs for Diarrheal Disease. Farthing MJ. Digestive Diseases (Basel, Switzerland). 2006;24(1-2):47-58. doi:10.1159/000090308.

3. Discovery and Development of Antisecretory Drugs for Treating Diarrheal Diseases. Thiagarajah JR, Ko EA, Tradtrantip L, Donowitz M, Verkman AS. Clinical Gastroenterology and Hepatology : The Official Clinical Practice Journal of the American Gastroenterological Association. 2014;12(2):204-9. doi:10.1016/j.cgh.2013.12.001.

4. Secretory Diarrhoea: Mechanisms and Emerging Therapies. Thiagarajah JR, Donowitz M, Verkman AS. Nature Reviews. Gastroenterology & Hepatology. 2015;12(8):446-57. doi:10.1038/nrgastro.2015.111

5. 2017 Infectious Diseases Society of America Clinical Practice Guidelines for the Diagnosis and Management of Infectious Diarrhea. Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. Clinical Infectious Diseases : An Official Publication of the Infectious Diseases Society of America. 2017;65(12):e45-e80. doi:10.1093/cid/cix669.

6. Acute Infectious Diarrhea. Thielman NM, Guerrant RL. The New England Journal of Medicine. 2004;350(1):38-47. doi:10.1056/NEJMcp031534.

7. AGA Clinical Practice Update on Management of Short Bowel Syndrome: Expert Review. Iyer K, DiBaise JK, Rubio-Tapia A. Clinical Gastroenterology and Hepatology : The Official Clinical Practice Journal of the American Gastroenterological Association. 2022;20(10):2185-2194.e2. doi:10.1016/j.cgh.2022.05.032.

8. StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan. Antidiarrheal Medications. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560697/