Người cao tuổi kém tiêu hóa thì phải làm sao? (Phần 2)
- Ngày cập nhật: 22/10/2025
Mục lục
1. Hậu quả thầm lặng nhưng nghiêm trọng của thiếu men tụy ở người cao tuổi
Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng cách, thiếu men tụy có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.
Trước hết là suy dinh dưỡng: Khi tụy không tiết đủ men, cơ thể hấp thu kém dẫn đến mệt mỏi, sụt cân, yếu cơ, giảm sức đề kháng – một vòng xoắn khiến người bệnh ngày càng kiệt sức. Kế đến là thiếu hụt vitamin và khoáng chất: Thiếu các vitamin tan trong dầu như A, D, E, K có thể gây loãng xương, làm tăng nguy cơ gãy xương, giảm thị lực, dễ bầm tím. Những thiếu hụt này còn âm thầm làm suy yếu hệ miễn dịch, dễ dẫn đến nhiễm trùng. Rối loạn tiêu hóa kéo dài như đầy bụng, tiêu chảy, phân mỡ… khiến người bệnh ngại ăn, ăn kém, tinh thần sa sút, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và chất lượng sống.
Điều đáng lo hơn cả là nguy cơ biến chứng tim mạch. Các nghiên cứu gần đây cho thấy thiếu men tụy – đặc biệt ở người lớn tuổi – làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ, bệnh mạch máu do ảnh hưởng đến chuyển hóa mỡ, viêm mạn tính và stress oxy hóa.
Tóm lại, tình trạng thiếu men tụy không chỉ gây rối loạn tiêu hóa đơn thuần, mà còn âm thầm bào mòn sức khỏe, làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng, nhiễm trùng và bệnh lý tim mạch. Chúng tôi luôn khuyến khích người cao tuổi đi khám sớm khi có các triệu chứng tiêu hóa kéo dài – vì điều trị đúng lúc có thể thay đổi rất nhiều cho sức khỏe và cuộc sống về sau.
2. Thuốc bổ sung men tụy – khi nào nên dùng và dùng sao cho đúng?
Trong quá trình thăm khám, với những người bệnh lớn tuổi thiếu men tụy, than phiền về ăn không ngon, bụng khó chịu, sụt cân dù ăn uống vẫn đều đặn, và khi sức khỏe tổng thể vẫn ổn định – chúng tôi có thể cân nhắc bổ sung men tụy dạng thuốc để hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện hấp thu dinh dưỡng.
Hiện nay, liệu pháp bổ sung men tụy bằng các chế phẩm vi hạt, bao tan trong ruột được xem là hiệu quả. Dạng bào chế này giúp men tiêu hóa được giải phóng đúng nơi – ruột non – từ đó cải thiện triệu chứng và hỗ trợ người bệnh tăng cường dinh dưỡng tốt hơn, nhất là khi kết hợp cùng chế độ ăn uống phù hợp.
Liều dùng thường được khuyến nghị là khoảng 50.000 đơn vị lipase/bữa ăn chính và 25.000 đơn vị lipase/bữa nhẹ; liều có thể thay đổi dựa theo thành phần bữa ăn.
Cách dùng rất quan trọng: Uống nguyên viên, không nhai, không nghiền, và uống kèm với đủ nước ngay trong hoặc ngay sau mỗi bữa ăn (kể cả bữa phụ). Việc nhai hoặc trộn thuốc với thức ăn có thể làm hỏng lớp bao bảo vệ, khiến men tiết sớm trong miệng, không chỉ giảm hiệu quả điều trị mà còn gây kích ứng niêm mạc miệng. Một điều quan trọng là luôn đảm bảo uống đủ nước, đặc biệt là trong những giai đoạn cơ thể dễ mất nước như tiêu chảy.
Xem thêm:
- Người cao tuổi kém tiêu hóa thì phải làm sao? (Phần 1)
- Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi: Cách điều trị táo bón
- Cách phòng tránh táo bón cho người lớn tuổi đơn giản và hiệu quả?
Tài liệu tham khảo:
1. AGA Clinical Practice Update on the Epidemiology, Evaluation, and Management of Exocrine Pancreatic Insufficiency: Expert Review. Whitcomb DC, Buchner AM, Forsmark CE. Gastroenterology. 2023;165(5):1292-1301. doi:10.1053/j.gastro.2023.07.007.
2. The Ageing Pancreas: A Systematic Review of the Evidence and Analysis of the Consequences. Löhr JM, Panic N, Vujasinovic M, Verbeke CS. Journal of Internal Medicine. 2018;283(5):446-460. doi:10.1111/joim.12745.
3. Diagnosis and Treatment of Pancreatic Exocrine Insufficiency. Lindkvist B. World Journal of Gastroenterology. 2013;19(42):7258-66. doi:10.3748/wjg.v19.i42.7258.
4. Diagnosis and Treatment of Pancreatic Exocrine Insufficiency. Dominguez-Muñoz JE. Current Opinion in Gastroenterology. 2018;34(5):349-354. doi:10.1097/MOG.0000000000000459.
5. Symptoms, Burden, and Unmet Needs of Patients Living With Exocrine Pancreatic Insufficiency: A Narrative Review of the Patient Experience. Barkin JA, Delk TB, Powell VJ. BMC Gastroenterology. 2024;24(1):101. doi:10.1186/s12876-024-03188-w.
6. Pancreatic Exocrine Insufficiency: Diagnosis and Treatment. Domínguez-Muñoz JE. Journal of Gastroenterology and Hepatology. 2011;26 Suppl 2:12-6. doi:10.1111/j.1440-1746.2010.06600.x.
7. Chronic Pancreatitis and the Heart Disease: Still Terra Incognita?. Nikolic S, Dugic A, Steiner C, et al. World Journal of Gastroenterology. 2019;25(44):6561-6570. doi:10.3748/wjg.v25.i44.6561.
8. Pancreatic Exocrine Insufficiency and Cardiovascular Risk in Patients With Chronic Pancreatitis: A Prospective, Longitudinal Cohort Study. de la Iglesia D, Vallejo-Senra N, López-López A, et al. Journal of Gastroenterology and Hepatology. 2019;34(1):277-283. doi:10.1111/jgh.14460.
9. Apolipoproteins as Predictors of Cardiovascular Risk in Patients With Chronic Pancreatitis. Kovacheva-Slavova M, Genov J, Golemanov B, Vladimirov B. European Review for Medical and Pharmacological Sciences. 2023;27(24):12043-12050. doi:10.26355/eurrev_202312_34802.
10. Hướng dẫn chế độ dinh dưỡng cho các bệnh lý hệ tiêu hóa (Ban hành kèm theo Quyết định số 3558/QĐ-BYT ngày 26 tháng 11 năm 2024)