Điều trị trào ngược họng thanh quản kèm khó tiêu, đầy bụng: Những điều bạn cần biết

Khó khăn trong điều trị trào ngược họng thanh quản kèm khó tiêu, đầy bụng

Trào ngược họng thanh quản (LPR) kết hợp với khó tiêu và đầy bụng là một tổ hợp bệnh lý phức tạp, không chỉ làm gia tăng triệu chứng mà còn khiến chiến lược điều trị trở nên khó khăn hơn. Mỗi tình trạng có cơ chế bệnh sinh riêng biệt nhưng lại tương tác chặt chẽ với nhau, tạo nên một vòng xoắn bệnh lý. Do vậy, điều trị không thể dừng lại ở việc kiểm soát triệu chứng riêng lẻ, mà cần tiếp cận toàn diện cả hai mặt: kiểm soát acid dạ dày và điều chỉnh vận động tiêu hóa.

Điều trị toàn diện bao gồm có điều trị bằng thuốc kết hợp với thay đổi lối sống và chế độ sinh hoạt.

Phương pháp điều trị dùng thuốc

PPI (thuốc ức chế bơm proton) thường được sử dụng trong điều trị trào ngược họng thanh quản nhờ khả năng ức chế tế bào thành dạ dày tiết acid, từ đó làm giảm độ acid của dịch dạ dày. Dù được xem là lựa chọn điều trị phổ biến, PPI dường như chưa kiểm soát triệu chứng một cách toàn diện. Một trong những nguyên nhân là do thuốc kiểm soát được các triệu chứng liên quan đến acid, mà không tác động đến các yếu tố khác cũng góp phần gây bệnh.

Thực tế, trào ngược họng thanh quản không chỉ do acid dạ dày mà còn do các chất như pepsin, acid mật và trypsin. PPI không ảnh hưởng đến các chất trào ngược khác, trong khi các chất này cũng đóng vai trò quan trọng và cần được kiểm soát để điều trị hiệu quả.

Tương tự, trong các trường hợp khó tiêu và đầy bụng thì hiệu quả của PPI cũng còn hạn chế. Vì nhiều người khó tiêu gặp các vấn đề không liên quan đến acid, mà do rối loạn vận động dạ dày hoặc tăng nhạy cảm nội tạng – những cơ chế mà PPI không tác động vào.

Trong bối cảnh đó, việc kết hợp PPI với thuốc trợ vận động dạ dày trở thành phương pháp điều trị hợp lý, có vai trò quan trọng trong cải thiện triệu chứng so với chỉ sử dụng PPI đơn thuần. Nghiên cứu cho thấy kết hợp thuốc giúp cải thiện các triệu chứng như ợ hơi, trào ngược, đầy hơi, chướng bụng, no sớm, buồn nôn so với chỉ sử dụng PPI. Đồng thời, phối hợp còn được đánh giá là ít tác dụng phụ và có khả năng dung nạp tốt.

Thay đổi lối sống như thế nào cho phù hợp ?

Cải thiện lối sống đóng vai trò nền tảng để kiểm soát triệu chứng và giảm tái phát. Các khuyến nghị bao gồm:

• Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì, vì điều này giúp giảm áp lực ở bụng và làm nhẹ đi các triệu chứng trào ngược
• Nâng cao đầu giường 15–20 cm khi ngủ, tránh nằm ngay sau ăn, có thể hạn chế tình trạng axit trào ngược vào ban đêm
• Tránh nằm nghiêng bên phải, tránh mặc đồ bó sát vùng bụng, vì tư thế này dễ làm tăng trào ngược
• Tránh ăn trong vòng 2–3 giờ trước khi ngủ để dạ dày có đủ thời gian làm rỗng.

Chế độ ăn uống hợp lý

Một số thực phẩm có thể làm tăng trào ngược hoặc gây đầy hơi cần được hạn chế như: cà phê, sô-cô-la, nước có ga, thức ăn cay, nhiều chất béo, trái cây chua. Bên cạnh đó, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia là điều cần thiết.

Chế độ ăn chia nhỏ bữa, ăn chậm, nhai kỹ, lựa chọn thực phẩm dễ tiêu cũng giúp làm dịu dạ dày và giảm thiểu kích thích trào ngược.

Thay đổi thói quen sống không phải là điều dễ dàng, nhưng chỉ cần kiên trì, từng bước nhỏ mỗi ngày sẽ mang lại kết quả tích cực cho sức khỏe về lâu dài.

Theo dõi và quản lý lâu dài

LPR và khó tiêu có thể diễn tiến mạn tính nếu không kiểm soát tốt. Việc tái khám định kỳ, đánh giá đáp ứng điều trị và điều chỉnh phác đồ là cần thiết. Một số bệnh nhân cần nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng hoặc đo pH thanh quản để xác định nguyên nhân chính gây triệu chứng dai dẳng.

Điều trị LPR kèm theo rối loạn tiêu hóa là một hành trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ và người bệnh. Không có một phác đồ duy nhất cho tất cả bệnh nhân, mà cần cá thể hóa, theo dõi sát và điều chỉnh linh hoạt.

Xem thêm:

• Mối liên hệ giữa trào ngược họng thanh quản và khó tiêu, đầy bụng
• Thuốc trị táo bón: Làm mềm phân hiệu quả nhờ cơ chế hút giữ nước
• Cha mẹ cần biết: cách dùng thuốc làm mềm phân trị táo bón cho trẻ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. An Update on Current Treatment Strategies for Laryngopharyngeal Reflux Symptoms. Krause AJ, Walsh EH, Weissbrod PA, Taft TH, Yadlapati R. Annals of the New York Academy of Sciences. 2022;1510(1):5-17. doi:10.1111/nyas.14728.
2. How to Understand and Treat Laryngopharyngeal Reflux. Snow G, Dhar SI, Akst LM. Gastroenterology Clinics of North America. 2021;50(4):871-884. doi:10.1016/j.gtc.2021.08.002.
3. Effects of Acids, Pepsin, Bile Acids, and Trypsin on Laryngopharyngeal Reflux Diseases: Physiopathology and Therapeutic Targets. Li Y, Xu G, Zhou B, et al. European Archives of Oto-Rhino-Laryngology : Official Journal of the European Federation of Oto-Rhino-Laryngological Societies (EUFOS) : Affiliated With the German Society for Oto-Rhino-Laryngology – Head and Neck Surgery. 2022;279(6):2743-2752. doi:10.1007/s00405-021-07201-w.
4. Ford AC, Mahadeva S, Carbone MF, Lacy BE, Talley NJ. Functional dyspepsia. Lancet. 2020 Nov 21;396(10263):1689-1702. doi: 10.1016/S0140-6736(20)30469-4. Epub 2020 Oct 10. PMID: 33049222.
5. Efficacy of Three Proton-Pump Inhibitor Therapeutic Strategies on Laryngopharyngeal Reflux Disease; A Prospective Randomized Double-Blind Study. Yoon YH, Park KW, Lee SH, et al. Clinical Otolaryngology : Official Journal of ENT-UK ; Official Journal of Netherlands Society for Oto-Rhino-Laryngology & Cervico-Facial Surgery. 2019;44(4):612-618. doi:10.1111/coa.13345.
6. The Effect of Itopride Combined With Lansoprazole in Patients With Laryngopharyngeal Reflux Disease. Chun BJ, Lee DS. European Archives of Oto-Rhino-Laryngology : Official Journal of the European Federation of Oto-Rhino-Laryngological Societies (EUFOS) : Affiliated With the German Society for Oto-Rhino-Laryngology – Head and Neck Surgery. 2013;270(4):1385-90. doi:10.1007/s00405-012-2341-8.
7. ACG Clinical Guideline for the Diagnosis and Management of Gastroesophageal Reflux Disease. Katz PO, Dunbar KB, Schnoll-Sussman FH, et al. The American Journal of Gastroenterology. 2022;117(1):27-56. doi:10.14309/ajg.0000000000001538.
8. The Impact of Nutrition on the Onset, Course of Disease and Quality of Life of Patients With Laryngopharyngeal Reflux. Prpić T, Peček Prpić M, Mendeš T, Šestak A, Včeva A. Food Technology and Biotechnology. 2023;61(4):505-513. doi:10.17113/ftb.61.04.23.8222.
9. Is Diet Sufficient as Laryngopharyngeal Reflux Treatment? A Cross-Over Observational Study. Lechien JR, Crevier-Buchman L, Distinguin L, et al. The Laryngoscope. 2022;132(10):1916-1923. doi:10.1002/lary.29890.
10. Fass R, Boeckxstaens GE, El-Serag H, Rosen R, Sifrim D, Vaezi MF. Gastro-oesophageal reflux disease. Nat Rev Dis Primers. 2021 Jul 29;7(1):55. doi: 10.1038/s41572-021-00287-w. PMID: 34326345.