Điều trị hội chứng ruột kích thích như thế nào?

1. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Điều chỉnh chế độ ăn đóng vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích. Nhiều nghiên cứu cho thấy, khi ăn uống đúng cách, chúng ta có thể giảm tình trạng đau bụng, rối loạn đi tiêu và đầy hơi. 

Trước hết, bạn nên bắt đầu ngày mới bằng một bữa sáng lành mạnh – đây là bữa ăn quan trọng nhất trong ngày, giúp cung cấp năng lượng cho cả ngày. Buổi tối nên tránh ăn trễ, lý tưởng là ăn trước khi ngủ ít nhất 3 tiếng.

Bạn cũng cần uống đủ nước mỗi ngày, khoảng 2 lít, và nên hạn chế trà, cà phê dưới 3 tách mỗi ngày. Rượu và các loại nước có gas cũng nên giảm vì dễ làm đầy hơi và kích thích ruột. Ăn uống cần điều độ, đúng giờ, không ăn quá nhanh, tránh bỏ bữa hoặc để thời gian giữa các bữa ăn quá lâu. Ngoài ra, bạn cũng nên hạn chế thực phẩm nhiều chất béo, chất xơ không hòa tan.

Một trong những điểm quan trọng trong điều chỉnh chế độ ăn là áp dụng chế độ ăn FODMAPs thấp. Một số thực phẩm phù hợp bao gồm trái cây họ cam quýt như cam, chanh, nho, các loại quả mọng như việt quất, mâm xôi, dâu tây; rau củ như khoai tây, khoai lang, cà rốt, cà chua, củ cải, ô liu, ớt chuông, và các gia vị như húng quế, gừng, bạc hà.

Chế độ ăn phù hợp: Thức ăn FODMAPs thấp và ít chất xơ không hòa tan

Nên hạn chế: Thức ăn FODMAPs cao và nhiều chất xơ không hòa tan

2. Sử dụng thuốc

Không phải lúc nào việc điều chỉnh chế độ ăn cũng đủ để kiểm soát hội chứng ruột kích thích. Trong những trường hợp như vậy, chúng tôi sẽ sử dụng thuốc, tùy theo triệu chứng cụ thể của từng người.

Nếu bạn thường xuyên đau bụng do co thắt ruột, chúng tôi sẽ cân nhắc dùng thuốc chống co thắt như mebeverine, pinaverine – những thuốc này giúp làm giãn cơ trơn ruột và giảm đau hiệu quả. 

Với tình trạng đầy hơi, khó tiêu, chúng tôi có thể bổ sung men vi sinh để hỗ trợ cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột.

Khi bạn có biểu hiện căng thẳng kéo dài, lo âu hoặc trầm cảm, thuốc chống trầm cảm ba vòng có thể được chỉ định để giúp ổn định tâm lý và giảm đau.

Trong trường hợp táo bón, chúng tôi có thể sử dụng thuốc trị táo bón theo cơ chế hút giữ nước làm mềm phân (như lactulose, PEG), giúp dễ đi tiêu và có thể dùng lâu dài vì ít tác dụng phụ. Ngược lại, nếu bạn bị tiêu chảy kéo dài, thuốc chống tiêu chảy sẽ giúp giảm số lần đi tiêu, nhưng cần sử dụng thận trọng vì có thể gây chướng bụng. 

Tóm lại, việc dùng thuốc luôn cần được cân nhắc và cá nhân hóa theo triệu chứng và thể trạng từng người để đảm bảo hiệu quả và giảm thiểu tác dụng phụ.

3. Liệu pháp tâm lý và thay đổi lối sống

Yếu tố tâm lý và lối sống đóng vai trò rất lớn trong việc kiểm soát hội chứng ruột kích thích. 

Có thể bạn chưa biết, tâm trạng, cảm xúc và cách chúng ta đối diện với căng thẳng hằng ngày đều ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của đường ruột thông qua mối liên hệ giữa não và ruột. Khi có hội chứng ruột kích thích, nhiều người luôn lo sợ các triệu chứng sẽ xuất hiện bất cứ lúc nào, và họ cảm thấy mất tự do, ngại giao tiếp, xấu hổ khi phải thường xuyên tìm nhà vệ sinh, thậm chí dẫn đến lo âu, trầm cảm. Như vậy càng làm cho tình trạng nặng hơn.

Chúng tôi hiểu những khó chịu do bệnh gây ra về thể chất, tinh thần và chất lượng cuộc sống. Chúng tôi cũng muốn giải thích rõ rằng hội chứng ruột kích thích tuy hay tái phát, nhưng là bệnh lành tính và hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu các bạn tuân thủ điều trị và có chế độ ăn hợp lý. 

Bên cạnh đó, duy trì lối sống năng động, tập thể dục đều đặn mỗi ngày cũng giúp kiểm soát triệu chứng tốt hơn, đặc biệt là đầy hơi và táo bón. Ngoài ra, các phương pháp như yoga hoặc thiền định có thể là phương pháp hỗ trợ giúp bạn đối diện với căng thẳng một cách nhẹ nhàng.

Xem thêm:

• Hội chứng ruột kích thích (IBS) – Nguyên nhân và cách điều trị
• Tìm Hiểu Về Hội Chứng Ruột Kích Thích (IBS)
• Đau bụng tái đi tái lại mà đỡ đau khi vệ sinh là bệnh gì?

Tài liệu tham khảo:

1. Magdy EL-Salhy, Understanding and Controlling the Irritable Bowel, Springer 2015.

2. Jakub Fichana, Introduction to Gastrointestinal Disease Vol.1, Springer 2017.

3. Brian E. Lacy et al. Gastroenterology 2016, 150: 1393-1047.

4. Alexander C. Ford, NEMJ, 2017.

5. Cheryl Hookway, BMJ, 2015