Đau bụng, đi tiêu lúc cứng lúc lỏng thì phải làm sao?

Chuyên gia viết bài: ThS.BSCKI. Nguyễn Thị Nhã Đoan

Giảng viên bộ môn Nội tổng quát, Khoa Y, Đại học Y Dược TP.HCM.rnPhó trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương

Ngày cập nhật: 31/05/2025

Mục lục

Tại sao chúng ta cần quan tâm đến đau bụng kèm rối loạn đi tiêu
Đâu là nguyên nhân gây ra những triệu chứng này?
Hội chứng ruột kích thích là gì?

Xin chào các bạn đọc!

Trong bài viết này, tôi muốn chia sẻ với bạn thông tin về vấn đề tiêu hóa thường gặp, đặc biệt là tình trạng đau bụng kèm thay đổi thói quen đi tiêu. Đây là những triệu chứng mà rất nhiều người trong chúng ta gặp phải.

1. Tại sao chúng ta cần quan tâm đến đau bụng kèm rối loạn đi tiêu

Đau bụng kèm theo những thay đổi thất thường của phân, lúc táo bón lúc tiêu chảy, là điều khá thường gặp. Nhếu những triệu chứng này kéo dài dai dẳng hoặc tái đi tái lại nhiều lần, có thể gợi ý một rối loạn tiêu hóa chức năng mạn tính như hội chứng ruột kích thích. Nhưng nếu bạn gặp thêm các dấu hiệu đáng lo ngại như sụt cân không rõ nguyên nhân, da xanh xao do thiếu máu, đi ngoài ra máu, sốt, hoặc thường xuyên phải thức giấc đi tiêu vào ban đêm, thì cần đi khám ngay vì đây có thể là dấu hiệu dự báo cho những bệnh lý thực thể tại đại tràng như viêm, loét hoặc ung thư.

2. Đâu là nguyên nhân gây ra những triệu chứng này?

Rối loạn đi tiêu có thể do nhiều nguyên nhân, cụ thể trong thực hành chúng tôi thường chia thành hai nhóm chính:

Thứ nhất là các rối loạn tiêu hóa chức năng thường gặp là Hội chứng ruột kích thích – đây là nguyên nhân phổ biến nhất, đặc biệt ở những người trẻ tuổi. Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn chức năng của hệ tiêu hóa, nghĩa là không có tổn thương thực thể nào ở ruột, nhưng lại gây ra những khó chịu như đau bụng, đầy hơi, đi tiêu lúc thì táo bón, lúc lại tiêu chảy, và cảm giác đi tiêu vẫn chưa hết…. Bệnh tuy không nguy hiểm nhưng lại đeo bám dai dẳng, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Stress hoặc ăn uống không điều độ thường là những yếu tố “kích hoạt” bệnh này.

Thứ hai là các nguyên nhân thực thể. Bên cạnh hội chứng ruột kích thích, cũng có những nguyên nhân khác gây ra triệu chứng tương tự, nhưng lại do tổn thương ở đường tiêu hóa. Đó là viêm đại tràng do nhiễm trùng, viêm ruột tự miễn, bệnh lý cấu trúc đại tràng, bệnh lý tân sinh, rối loạn nội tiết. Những nguyên nhân này có thể tiến triển nặng nếu không điều trị, do đó nếu có triệu chứng kéo dài kèm dấu hiệu báo động (sụt cân không rõ nguyên nhân, da xanh xao do thiếu máu, đi ngoài ra máu, sốt, hoặc thường xuyên phải thức giấc đi tiêu vào ban đêm), bạn cần đi khám sớm.

Đâu là nguyên nhân gây ra những triệu chứng này?

3. Hội chứng ruột kích thích là gì?

Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn mạn tính của hệ tiêu hóa, tuy không có tổn thương thực thể (tức là nội soi, xét nghiệm đều bình thường), nhưng lại gây ra rất nhiều triệu chứng khó chịu như:

Đau bụng âm ỉ, thường đau hơn sau khi ăn và giảm đi sau khi đi ngoài hoặc trung tiện.
Rối loạn đại tiện: có thể bị táo bón, tiêu chảy, hoặc xen kẽ cả hai.
Cảm giác đầy hơi, mót rặn hoặc đi xong vẫn thấy chưa hết.
Các triệu chứng tái phát nhiều lần trong nhiều tuần đến nhiều năm, thường trở nên tệ hơn khi bạn lo âu hoặc căng thẳng.

Nhiều người đến khám, làm đủ xét nghiệm mà bác sĩ bảo “không có gì bất thường”, nên càng lo lắng không biết mình đang mắc bệnh gì. Thực ra, đây chính là đặc điểm của hội chứng ruột kích thích – một rối loạn chức năng mà ruột hoạt động không bình thường dù cấu trúc vẫn nguyên vẹn.

Việc chẩn đoán chủ yếu dựa vào triệu chứng, theo tiêu chuẩn quốc tế gọi là Rome IV. Và để đảm bảo an toàn, chúng tôi luôn cần loại trừ những bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm ruột, ung thư hay nhiễm trùng.

Xem thêm: