Cách giảm nhanh tình trạng tiêu chảy ở người lớn

1. Tiêu chảy ảnh hưởng đến cuộc sống và công việc như thế nào?

Tiêu chảy không chỉ đơn thuần là triệu chứng tiêu hóa thoáng qua, mà nó thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, tinh thần và cả công việc hằng ngày.

Khi bị tiêu chảy, nhiều người cảm thấy rất mệt mỏi, những lần đi ngoài đột ngột, khó kiểm soát, mệt mỏi,  dễ mang lại cảm giác lo lắng, mất tự tin, thậm chí rơi vào trạng thái căng thẳng. Không ít bệnh nhân tâm sự với tôi rằng họ phải hạn chế ra ngoài, ngại tham gia các bữa tiệc gặp mặt, hội họp hay đi du lịch xa vì sự bất tiện này.

Tiêu chảy còn dẫn đến khó tập trung, làm việc kém hiệu quả. Với những người bị tiêu chảy nặng, họ buộc phải xin nghỉ phép, khiến công việc bị gián đoạn và tạo thêm áp lực cho đồng nghiệp.

2. Phương pháp giảm tiêu chảy nhanh ở người lớn

Nhiều người hỏi tôi: “Bác sĩ ơi, làm thế nào để giảm tiêu chảy nhanh?” Thực tế, có một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả mà chúng ta có thể áp dụng ngay.

Bù nước và điện giải 

Khi bị tiêu chảy, điều nguy hiểm nhất không phải là số lần đi ngoài, mà chính là số lượng nước và muối khoáng đã bị mất đi. Cơ thể sẽ nhanh chóng rơi vào tình trạng mệt lả, chóng mặt, thậm chí tụt huyết áp nếu không được bù nước và điện giải kịp thời. Vì vậy, việc đầu tiên chúng ta cần làm là uống ngay dung dịch oresol theo đúng hướng dẫn. Đây là biện pháp được các hiệp hội tiêu hóa hàng đầu thế giới khuyến cáo. Nếu không có sẵn oresol, bạn có thể dùng nước cháo loãng, nước canh, nước súp hoặc nước dừa để thay thế tạm thời. Cần uống nhiều nước hơn để bù lại lượng nước đã mất do tiêu chảy. 

Thuốc hỗ trợ giảm tiêu chảy

Racecadotril là thuốc hoạt động bằng cách giảm tiết dịch trong ruột mà vẫn giữ nhu động ruột bình thường. Thuốc khởi phát tác dụng nhanh, thường bắt đầu có hiệu quả sau khoảng 30 phút kể từ khi uống. Nhiều nghiên cứu cho thấy racecadotril giúp giảm số lần đi ngoài, giảm lượng phân, lại ít gây táo bón và đầy bụng hơn loperamide. Liều thường dùng là 100 mg, khởi đầu bằng 1 viên, sau đó uống 3 lần/ngày trước mỗi bữa ăn chính cho đến khi hết triệu chứng, không dùng quá 7 ngày nếu không có chỉ định của bác sĩ.

Loperamide: Thuốc giúp giảm số lần đi ngoài, thường được dùng với liều khởi đầu 2 mg, sau đó 2 mg mỗi lần đi phân lỏng (tối đa 8 mg/ngày). Tác dụng phụ hay gặp nhất là táo bón, do thuốc làm giảm nhu động ruột, tăng hấp thu dịch và khiến phân đặc hơn, cần đặc biệt cẩn trọng khi sử dụng ở người cao tuổi vì nguy cơ liệt ruột. Ngoài ra, tôi luôn nhắc bệnh nhân tuyệt đối không dùng loperamide khi có sốt cao hoặc đi cầu ra máu, vì thuốc có thể che lấp những dấu hiệu cảnh báo của bệnh nặng.

Diosmectite là loại đất sét tự nhiên có thể dùng trong điều trị tiêu chảy cấp. 

Bismuth subsalicylate cũng có thể giúp giảm khó chịu trong những trường hợp tiêu chảy cấp không biến chứng.

Và điều quan trọng nhất mà tôi muốn nhắc bạn: nếu tiêu chảy đi kèm sốt cao, tiêu chảy ra máu, hoặc kéo dài nhiều ngày, phân đen như nhựa đường, nôn mửa liên tục, hoặc tiêu chảy kèm sụt cân hãy đến gặp bác sĩ sớm để tìm nguyên nhân và hướng điều trị cụ thể tuỳ từng trường hợp. Đừng cố tự cầm tiêu chảy trong những trường hợp này, vì có thể ẩn sau đó là bệnh lý nghiêm trọng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Xem thêm:

• Thuốc kháng tiết nước, điện giải điều trị tiêu chảy như thế nào?
• Điều trị tiêu chảy cấp ở người lớn như thế nào?
• Tiêu chảy cấp ở người lớn và những vấn đề liên quan

Tài liệu tham khảo:

1. Differential diagnosis of chronic diarrhea: an algorithm to distinguish irritable bowel syndrome with diarrhea from other organic gastrointestinal diseases, with special focus on exocrine pancreatic insufficiency. Journal of clinical gastroenterology 2023. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37115854/

2. Chronic diarrhea: diagnosis and management. Clinical gastroenterology and hepatology 2017. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27496381

3. Microscopic colitis – a common cause of diarrhoea in older adults. Age and ageing 2010. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20065357

4. High disease burden drives indirect costs in employed inflammatory bowel disease patients: the WORK-IBD study. Inflammatory bowel diseases 2021. https://academic.oup.com/ibdjournal/advance-article/doi/10.1093/ibd/izaa082/5831697

5. ACG Clinical Guideline: Diagnosis, Treatment, and Prevention of Acute Diarrheal Infections in Adults. Riddle MS, DuPont HL, Connor BA. The American Journal of Gastroenterology. 2016;111(5):602-22. doi:10.1038/ajg.2016.126.

6. 2017 Infectious Diseases Society of America Clinical Practice Guidelines for the Diagnosis and Management of Infectious Diarrhea. Shane AL, Mody RK, Crump JA, et al. Clinical Infectious Diseases : An Official Publication of the Infectious Diseases Society of America. 2017;65(12):e45-e80. doi:10.1093/cid/cix669.

7. Comparison of Racecadotril and Loperamide in Adults With Acute Diarrhoea. Vetel JM, Berard H, Fretault N, Lecomte JM. Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 1999;13 Suppl 6:21-6. doi:10.1046/j.1365-2036.1999.00003.x-i1.

8. A Comprehensive Comparison of the Efficacy and Tolerability of Racecadotril With Other Treatments of Acute Diarrhea in Adults. Fischbach W, Andresen V, Eberlin M, Mueck T, Layer P. Frontiers in Medicine. 2016;3:44. doi:10.3389/fmed.2016.00044.

9. Racecadotril. Matheson AJ, Noble S. Drugs. 2000;59(4):829-35; discussion 836-7. doi:10.2165/00003495-200059040-00010.

10. A Comprehensive Review of the Pharmacodynamics, Pharmacokinetics, and Clinical Effects of the Neutral Endopeptidase Inhibitor Racecadotril. Eberlin M, Mück T, Michel MC. Frontiers in Pharmacology. 2012;3:93. doi:10.3389/fphar.2012.00093.

11. A Multinational Comparison of Racecadotril and Loperamide in the Treatment of Acute Watery Diarrhoea in Adults. Prado D. Scandinavian Journal of Gastroenterology. 2002;37(6):656-61. doi:10.1080/00365520212495.

12. A Blind, Randomized Comparison of Racecadotril and Loperamide for Stopping Acute Diarrhea in Adults. Wang HH, Shieh MJ, Liao KF. World Journal of Gastroenterology. 2005;11(10):1540-3. doi:10.3748/wjg.v11.i10.1540.

13. Racecadotril Versus Placebo in the Treatment of Acute Diarrhoea in Adults. Hamza H, Ben Khalifa H, Baumer P, Berard H, Lecomte JM. Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 1999;13 Suppl 6:15-9. doi:10.1046/j.1365-2036.1999.00002.x-i1.

14. Chassagne P, Massy N. Racecadotril. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557885/