Làm thế nào để kiểm soát men gan cao hiệu quả?

Chuyên gia viết bài: ThS.BS. Lê Đình Phương

Trưởng khoa Nội tổng quát. Bệnh viện FV Thành phố Hồ Chí Minh

Ngày cập nhật: 30/7/2025

Mục lục

Điều chỉnh lối sống để bảo vệ gan mỗi ngày
Giải pháp giúp làm giảm men gan
Lắng nghe cơ thể và kiểm tra định kỳ

1. Điều chỉnh lối sống để bảo vệ gan mỗi ngày

Không có loại thuốc nào tốt hơn một lối sống lành mạnh. Với bệnh gan, đặc biệt là gan nhiễm mỡ, điều chỉnh lối sống chính là chìa khóa vàng để bảo vệ và hồi phục lá gan. Lời khuyên chính là:

Ăn uống lành mạnh, ưu tiên rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, thịt trắng (như thịt gà, cá), dầu ô liu; hạn chế thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, nước ngọt có đường và các món chiên rán ở nhiệt độ cao.
Tập thể dục đều đặn, vừa phải, ít nhất 150 phút mỗi tuần (ví dụ: đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội), hoặc tăng cường vận động hàng ngày như đi cầu thang bộ, làm vườn, chơi thể thao.

*Điều chỉnh lối sống để bảo vệ gan mỗi ngày*

Kiểm soát cân nặng, nếu thừa cân hoặc béo phì, nên đặt mục tiêu giảm 5-10% trọng lượng cơ thể trong vòng 6 tháng. Bạn cần giảm từ từ không quá nhanh
Hạn chế rượu bia, tốt nhất là dừng hẳn vì rượu bia có thể làm tổn thương gan. Người có bệnh gan nên tránh hoặc hạn chế tối đa rượu bia.
Không/ Ngưng hút thuốc, ngủ đủ giấc, và học cách giảm căng thẳng.
Đừng quên khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao: béo phì, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu

2. Giải pháp giúp làm giảm men gan

Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho gan nhiễm mỡ, vì cơ chế tổn thương gan do nhiễm mỡ rất phức tạp. Điều trị cho đến hiện tại đa số là điều trị hỗ trợ và hướng dẫn điều chỉnh lối sống. Tùy từng trường hợp cụ thể, sẽ có những biện pháp điều trị . Chẳng hạn:

Trường hợp men gan tăng cao rõ rệt, SAMe (S-Adenosyl-L-methionine) – một hoạt chất đã được chứng minh giúp giảm men gan sau khoảng 2 tuần, đồng thời tăng glutathione, là chất chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ tế bào gan.

Nếu có sỏi mật mà chưa có biến chứng viêm nhiễm, ursodeoxycholic acid có thể giúp ích, mặc dù cần điều trị lâu dài và kết quả rất khiêm tốn.

Có người hỏi tôi, khi bị gan nhiễm mỡ thì những thuốc hạ mỡ máu như statin có hiệu quả không? Câu trả lời là các thuốc này không có tác dụng làm giảm mỡ trong gan, mà có tác dụng làm giảm mỡ trong máu từ đó làm giảm nguy cơ tim mạch. Tuy nhiên, trường hợp mà men gan tăng quá cao, gấp 5 lần, thì không được dùng vì có thể làm tổn thương gan thêm.

Và có một điều tôi luôn nhắc đi nhắc lại với bệnh nhân của mình là “first do no harm” nghĩa là trước tiên đừng làm điều gì tổn hại, cái gì mà không chắc thì mình đừng làm. Ở đây, ý tôi muốn nói đến những thuốc đông y, những cái cây lá cỏ tiêu độc, thanh nhiệt đừng tự ý sử dụng. Đại đa số các ca viêm gan nặng tôi từng điều trị đều liên quan đến việc dùng lá cây, nước mát, hay thuốc truyền miệng không được nghiên cứu cẩn thận. Nếu bạn đang bị gan nhiễm mỡ, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn đúng đắn.

3. Lắng nghe cơ thể và kiểm tra định kỳ

Bởi bệnh gan thường tiến triển âm thầm, không gây triệu chứng rõ ràng trong nhiều năm. Vì vậy, chúng ta cần tập thói quen lắng nghe cơ thể mình mỗi ngày. Chỉ là mệt mỏi kéo dài, chán ăn, đầy bụng, hay đau nhẹ vùng bụng – những dấu hiệu tưởng như nhỏ nhặt ấy cũng có thể là lời cảnh báo sớm của gan hoặc các bệnh chuyển hóa khác.

Tiếp đó, kiểm tra sức khỏe định kỳ là điều rất quan trọng. Nhất là với những ai đang thừa cân, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, hay có người thân mắc bệnh gan — thì càng nên chủ động tầm soát. Chỉ một vài xét nghiệm đơn giản (như men gan, đường huyết, mỡ máu) kết hợp với siêu âm bụng và đánh giá lối sống cũng có thể giúp phát hiện bệnh sớm và kịp thời xử lý.

Xem thêm:

Tài liệu tham khảo:

1. Non-Alcoholic Fatty Liver Disease. Powell EE, Wong VW, Rinella M. Lancet (London, England). 2021;397(10290):2212-2224. doi:10.1016/S0140-6736(20)32511-3.

2. AASLD Practice Guidance on the Clinical Assessment and Management of Nonalcoholic Fatty Liver Disease. Rinella ME, Neuschwander-Tetri BA, Siddiqui MS, et al. Hepatology (Baltimore, Md.). 2023;77(5):1797-1835. doi:10.1097/HEP.0000000000000323.

3. Non-Alcoholic Fatty Liver Disease: Pathophysiological Concepts and Treatment Options. Grander C, Grabherr F, Tilg H. Cardiovascular Research. 2023;119(9):1787-1798. doi:10.1093/cvr/cvad095.

4. Non-Alcoholic Fatty Liver Disease: An Overview of Risk Factors, Pathophysiological Mechanisms, Diagnostic Procedures, and Therapeutic Interventions. Gerges SH, Wahdan SA, Elsherbiny DA, El-Demerdash E. Life Sciences. 2021;271:119220. doi:10.1016/j.lfs.2021.119220.

5. Nonalcoholic Fatty Liver Disease: Basic Pathogenetic Mechanisms in the Progression From NAFLD to NASH. Pierantonelli I, Svegliati-Baroni G. Transplantation. 2019;103(1):e1-e13. doi:10.1097/TP.0000000000002480.

6. Nonalcoholic Fatty Liver Disease and Staging of Hepatic Fibrosis. Engin A. Advances in Experimental Medicine and Biology. 2024;1460:539-574. doi:10.1007/978-3-031-63657-8_18.

7. Nonalcoholic Fatty Liver Disease and Cardiovascular Risk: A Scientific Statement From the American Heart Association. Duell PB, Welty FK, Miller M, et al. Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. 2022;42(6):e168-e185. doi:10.1161/ATV.0000000000000153.

8. Molecular Pathways of Nonalcoholic Fatty Liver Disease Development and Progression. Bessone F, Razori MV, Roma MG. Cellular and Molecular Life Sciences : CMLS. 2019;76(1):99-128. doi:10.1007/s00018-018-2947-0.

9. Cause, Pathogenesis, and Treatment of Nonalcoholic Steatohepatitis. Diehl AM, Day C. The New England Journal of Medicine. 2017;377(21):2063-2072. doi:10.1056/NEJMra1503519.

10. Steatotic Liver Disease. Israelsen M, Francque S, Tsochatzis EA, Krag A. Lancet (London, England). 2024;404(10464):1761-1778. doi:10.1016/S0140-6736(24)01811-7.

11. Clinical Indicators for Progression of Nonalcoholic Steatohepatitis to Cirrhosis. Seen TK, Sayed M, Bilal M, et al. World Journal of Gastroenterology. 2021;27(23):3238-3248. doi:10.3748/wjg.v27.i23.3238.

12. ACG Clinical Guideline: Evaluation of Abnormal Liver Chemistries. Kwo PY, Cohen SM, Lim JK. The American Journal of Gastroenterology. 2017;112(1):18-35. doi:10.1038/ajg.2016.517.

13. Mildly Elevated Liver Transaminase Levels: Causes and Evaluation. Langan RC, Hines-Smith KA. American Family Physician. 2024;110(6):585-591.

14. The Role of Liver Fat and Insulin Resistance as Determinants of Plasma Aminotransferase Elevation in Nonalcoholic Fatty Liver Disease. Maximos M, Bril F, Portillo Sanchez P, et al. Hepatology (Baltimore, Md.). 2015;61(1):153-60. doi:10.1002/hep.27395.

15. Mildly Elevated Liver Transaminase Levels: Causes and Evaluation. Oh RC, Hustead TR, Ali SM, Pantsari MW. American Family Physician. 2017;96(11):709-715.

16. Transaminase Abnormalities and Adaptations of the Liver Lobule Manifest at Specific Cut-Offs of Steatosis. Hall A, Covelli C, Manuguerra R, et al. Scientific Reports. 2017;7:40977. doi:10.1038/srep40977.

17. Abnormal Liver Enzymes: A Review for Clinicians. Kalas MA, Chavez L, Leon M, Taweesedt PT, Surani S. World Journal of Hepatology. 2021;13(11):1688-1698. doi:10.4254/wjh.v13.i11.1688.

18. Clinical Care Pathway for the Risk Stratification and Management of Patients With Nonalcoholic Fatty Liver Disease. Kanwal F, Shubrook JH, Adams LA, et al. Gastroenterology. 2021;161(5):1657-1669. doi:10.1053/j.gastro.2021.07.049.

19. Management of NAFLD in Primary Care Settings. Wong VWS, Zelber-Sagi S, Cusi K, et al. Liver International : Official Journal of the International Association for the Study of the Liver. 2022;42(11):2377-2389. doi:10.1111/liv.15404.

20. Nonalcoholic Fatty Liver Disease: What Does the Primary Care Physician Need to Know?. Budd J, Cusi K. The American Journal of Medicine. 2020;133(5):536-543. doi:10.1016/j.amjmed.2020.01.007.

21. The Impact of Nonalcoholic Fatty Liver Disease in Primary Care: A Population Health Perspective. Dokmak A, Lizaola-Mayo B, Trivedi HD. The American Journal of Medicine. 2021;134(1):23-29. doi:10.1016/j.amjmed.2020.08.010.

22. Approach to the Patient With Nonalcoholic Fatty Liver Disease. Belfort-DeAguiar R, Lomonaco R, Cusi K. The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 2023;108(2):483-495. doi:10.1210/clinem/dgac624.

23. Fatty liver — symptoms, causes and treatment | healthdirect