Cúm A H3N2 và nguy cơ dịch chồng dịch ở trẻ em: Khuyến cáo từ chuyên gia

Chuyên gia viết bài: BS. Trương Hữu Khanh

Phó Chủ tịch thường trực Liên chi hội Truyền nhiễm TPHCM. Nguyên Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh – Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM

Ngày cập nhật: 22/11/2025

1. Cúm A tăng mạnh, nhiều trẻ mắc và có biến chứng nặng

Cuối năm, số ca cúm mùa – đặc biệt là cúm A – đang tăng nhanh, nhất là ở trẻ em. Tại Trung tâm Nhi khoa Bệnh viện Bạch Mai, các bệnh lây qua đường hô hấp như cúm A chiếm tỷ lệ lớn trong số trẻ đến khám. Tương tự, Bệnh viện Nhi Trung ương ghi nhận hơn 1.500 ca cúm chỉ trong tuần đầu tháng 11, với hơn 10% phải nhập viện vì biến chứng như viêm phổi, viêm tai giữa hoặc co giật do sốt. Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM cũng tăng rõ rệt số trẻ nhập viện vì cúm, chủ yếu là trẻ dưới 5 tuổi.

Mùa cúm năm nay nhiều trẻ bị nhiễm hơn bởi virus cúm A lưu hành chủ yếu là chủng H3N2, khác với những năm trước vốn phổ biến H1N1. Chủng H3N2 được đánh giá là biến đổi nhanh, dễ lây lan và thường gây bệnh cảnh nặng hơn, đặc biệt ở trẻ nhỏ. 

2. Nguy cơ dịch chồng dịch: Cúm A, tay chân miệng, virus hợp bào hô hấp, sốt xuất huyết

Những tháng cuối năm, không chỉ cúm A bùng phát mạnh mà các bệnh truyền nhiễm khác như tay chân miệng, virus hợp bào hô hấp và sốt xuất huyết cũng đồng loạt gia tăng. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, trong 2 tuần gần đây, ghi nhận hơn 200 trẻ đến khám vì các bệnh đường hô hấp mỗi ngày. Đáng lo ngại, nhiều trường hợp đồng nhiễm cùng lúc 2–3 bệnh, bao gồm cúm, tay chân miệng, sốt xuất huyết… Như bé T., 4 tuổi, nhập viện trong tình trạng sốt cao 39–40°C, miệng có nốt phỏng, bàn tay, bàn chân, vùng mông, đầu gối xuất hiện sẩn đỏ. Kết quả xét nghiệm cho thấy bé đồng nhiễm cúm A và tay chân miệng – phản ánh thực trạng các bệnh truyền nhiễm đang gia tăng và dễ chồng lấp ở trẻ nhỏ.

Khi trẻ vừa mắc cúm vừa nhiễm thêm các bệnh truyền nhiễm khác như virus hợp bào hô hấp, sốt xuất huyết hay tay chân miệng, nguy cơ bệnh trở nên nặng hơn sẽ tăng lên đáng kể. Trẻ có thể phải nằm viện lâu hơn, dễ gặp các biến chứng về hô hấp như viêm phổi, suy hô hấp; biến chứng thần kinh như co giật, viêm não; hoặc các vấn đề về huyết học như thiếu máu.

Những yếu tố khiến tình trạng đồng mắc trở nên nguy hiểm hơn là trẻ nhỏ, đặc biệt dưới 5 tuổi, những trẻ có bệnh nền mạn tính, chưa được tiêm phòng cúm, đồng thời sống trong môi trường có tỷ lệ bệnh truyền nhiễm cao hoặc đồng nhiễm cùng lúc với các tác nhân gây bệnh mạnh.

3. Tiêm phòng vaccine giúp giảm nguy cơ dịch chồng dịch

Trước tình hình nhiều bệnh truyền nhiễm như cúm, sốt xuất huyết, tay chân miệng, virus hợp bào hô hấp cùng lưu hành, Bộ Y tế đã khuyến cáo các địa phương và người dân cần chủ động phòng ngừa, nhằm giảm nguy cơ “dịch chồng dịch” và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. 

Chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa dịch bệnh hiệu quả nhờ các vaccine sẵn có, trong đó vaccine cúm đóng vai trò rất quan trọng. Vaccine cúm đã được sử dụng trên 80 năm, có hiệu quả cao, hồ sơ an toàn tốt và dùng được cho mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên. Hiện nay, vaccine cúm tứ giá bảo vệ đồng thời bốn chủng virus, bao gồm hai chủng cúm A – trong đó có H3N2 đang lây lan mạnh tại Việt Nam – cùng hai chủng cúm B, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nghiêm trọng. 

Đối với các bệnh khác, vaccine hợp bào hô hấp hay tay chân miệng vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu, chưa được chỉ định rộng rãi cho trẻ em. Vaccine sốt xuất huyết đã có mặt tại Việt Nam khoảng một năm nay, nhưng trẻ dưới 4 tuổi chưa thể tiêm, trong khi chính nhóm tuổi này lại có nguy cơ bệnh nặng cao hơn.

Nhìn chung, việc tiêm chủng đầy đủ, đúng độ tuổi, kết hợp theo dõi sức khỏe sát sao, là cách tốt nhất để bảo vệ trẻ trước nguy cơ đồng mắc nhiều bệnh truyền nhiễm.

Xem thêm:

• Diễn biến bất thường của dịch cúm đầu năm 2025: Thực trạng và giải pháp
• Cúm ở Việt Nam có còn là căn bệnh theo mùa?
• Lợi ích của tiêm phòng cúm trên đối tượng dễ tổn thương