Cách phòng ngừa táo bón và các công cụ hữu ích để kiểm tra tình trạng táo bón

Những thay đổi nhỏ trong chế độ ăn giúp phòng ngừa táo bón4,7

Thêm thực phẩm giàu xơ là một biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa táo bón. Cần bổ sung khoảng 30 gram chất xơ vào chế độ ăn hằng ngày và uống đủ nước để làm mềm phân.

Một số mẹo giúp tăng lượng chất xơ trong khẩu phần ăn hằng ngày:

  • Chọn bánh mì nguyên cám hay ngũ cốc nguyên hạt như mì làm từ bột nguyên cám hoặc gạo nguyên hạt
  • Chọn bữa sáng giàu chất xơ, chẳng hạn như cháo yến mạch hoặc ngũ cốc nguyên hạt
  • Bổ sung đậu vào khẩu phần ăn, chẳng hạn như đậu hạt, đậu lăng
  • Không bỏ vỏ các loại rau củ như khoai tây, táo, lê.
  • Ăn nhiều trái cây, rau tươi
  • Ăn nhẹ các thức ăn giàu chất xơ như bánh yến mạch, trái cây sấy khô, bắp rang hoặc các loại hạt khô không tẩm muối.

Nếu không bổ sung đủ chất xơ trong khẩu phần ăn, có thể  sử dụng thêm các chế phẩm chứa chất nhuận trường tạo khối từ cám lúa mạch, thành phần này có thể giúp làm mềm phân và dễ đi tiêu hơn4

Lactulose với tác động prebiotic (chất tiền sinh) 

Lactulose giúp tăng số lượng vi khuẩn có lợi trong hệ tiêu hóa và ức chế sự phát triển của các vi khuẩn có hại. Điều này giúp cải thiện cân bằng hệ vi sinh ở đường ruột.1,3

Không giống như probiotic là các sản phẩm chứa lợi khuẩn sống được đưa trực tiếp vào đường ruột, các prebiotic tăng cường sự phát triển của các vi khuẩn có lợi hiện diện sẵn trong đường tiêu hóa bằng cách cung cấp nguồn thức ăn cho lợi khuẩn. 1,3

Ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại mang lại nhiều lợi ích về mặt sức khỏe1 như cải thiện quá trình tiêu hóa thức ăn và sự hấp thu các chất dinh dưỡng cần thiết như magnesium và calcium.3

Các bài tập thể dục đơn giản

Duy trì vận động thể lực giúp giảm nguy cơ táo bón. Ngoài ra, còn nhiều lợi ích về sức khỏe nhờ tập thể dục như cảm thấy khỏe khoắn, cải thiện tâm trạng, tràn đầy năng lượng và săn chắc vóc dáng.2

Dưới đây là một số cách đơn giản để tập thể thao cho người bận rộn:8

  • Leo cầu thang. Trước khi bấm thang máy, hãy cân nhắc việc đi thang bộ. Đây là một bài tập tốt cho tim mạch và tạo thói quen lành mạnh
  • Đi bộ nhiều hơn. Đi bộ là một trong những phương pháp dễ nhất để vận động nhiều hơn. Hãy thử đi bộ nhiều hơn thay vì đi xe đối với những chặng đường ngắn. Hay thử xuống xe buýt hoặc tàu điện trước 1 trạm. Cố gắng dành nhiều thời gian để đi bộ hoặc đi bộ đường dài vào cuối tuần.
  • Thử đạp xe. Đây cũng là một dạng vận động thể dục dễ áp dụng nhất, cũng như là một phương tiện đi lại tương đối nhanh. Đạp xe đi làm, đi học hay đi mua sắm mang lại nhiều niềm vui. Thêm nữa, bạn có thể tiết kiệm được một ít tiền đổ xăng hay phí tham gia giao thông công cộng nữa đấy.
Đạp xe giúp giảm nguy cơ táo bón
  • Tập gym. Nếu chưa có điều kiện đến phòng tập gym, có thể tham khảo thêm nhiều bài tập miễn phí có thể áp dụng tại nhà.

Những công cụ hữu ích cho gia đình bạn để kiểm tra tình trạng táo bón

Nhật ký đại tiện hằng tuần

Chúng tôi có sẵn mẫu nhật ký đại tiện hằng tuần để bạn ghi chép lại về tình trạng đi tiêu của riêng mình hoặc của trẻ. Bạn có thể chia sẻ nhật ký này cho các bác sĩ hay dược sĩ để họ có thêm thông tin hỗ trợ điều trị.

  • Đảm bảo ghi chép đầy đủ mỗi lần đại tiện
  • Dùng Thang điểm đánh giá dạng phân Bristol để mô tả chi tiết tình trạng phân
  • Ghi nhận kích thước phân bằng việc phân bậc như nhỏ, vừa hoặc to (S,M,L)
  • Ghi lại liều các thuốc nhuận trường bạn hoặc trẻ đang uống
  • Ở mục bình luận, hãy viết ra tất cả thông tin bạn cho là cần thiết, như cảm giác khó chịu khi đi tiêu hoặc một triệu chứng nào khác như buồn nôn, đau dạ dày trước hay sau đại tiện.

Thang điểm đánh giá hình dạng phân Bristol

Táo bón không chỉ đơn thuần là số lần đi tiêu. Chuyên sâu hơn, nhiều bác sĩ còn cần đánh giá thêm về hình dạng, cấu trúc và độ chắc của phân mới có thể đánh giá chính xác chức năng của đại tràng. Tính chất phân có thể dễ dàng chia nhóm dựa theo một số thang bậc đơn giản sau:5

Tuýp 3 và 4 được coi như bình thường, trong khi 1 và 2 gợi ý tình trạng táo bón6,9

Tài liệu tham khảo:

1. Lactulose Company Core Data Sheet. Abbott. May 2019

2. NHS Inform. Constipation. Preventing constipation. https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/stomach-liver-and-gastrointestinal-tract/constipation#preventing-constipation. Last accessed November 2019

3. Gibson GR, Hutkins R, Sanders ME et al. The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics (ISAPP) consensus statement on the definition and scope of prebiotics. Nature Reviews Gastroenterology & Hepatology, 2017;14:491-502

4. Information from your family Doctor. Constipation. Am Fam Physician. 2010;15:82(12):1440-1441

5. Lewis SJ, et al. Stool form scale as a useful guide to intestinal transit time. Scand J Gastroenterol. 1997 Sep;32(9):920-4

6. Healthy bowel guide: Information for patients. Central and North West London NHS Foundation Trust. April 2015. Available at: https://www.cnwl.nhs.uk/wp-content/uploads/Healthy_Bowel-_Patient_Information_leaflet.pdf Last accessed November2019

7. NHS Live Well.  How to get more fibre into your diet.  Available at: https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/how-to-get-more-fibre-into-your-diet/. Last accessed November 2019

8. NHS. Get fit for free. Available at: https://www.nhs.uk/live-well/exercise/free-fitness-ideas/. Last accessed November 2019

9. Lacy BE, et al. Bowel disorders. Gastroenterology. 2016;150:1393–1407

VTM2254897